Rick Perry

Second chance

Als er iemand is die weet hoe één moment een campagne kan definiëren, is het Rick Perry. Na zijn mislukte campagne in 2012 heeft de Republikeinse gouverneur van Texas zijn zinnen op een herkansing gezet en van alle kandidaten wellicht de duidelijkste signalen afgegeven. "America is a place that believes in second chances.", verkondigde hij onlangs nog in een interview (link) waarin hij zich op de toekomst richtte.

Het grappige is dat Perry gelijk heeft. Amerika houdt van een comeback kid en mocht hij zich al vroeg en succesvol in de strijd mengen, levert dat ongetwijfeld materiaal op voor heroïsche artikelen die bol staan van de retoriek. Eerst is het echter afwachten hoe vaak hij zichzelf nog in de voet gaat schieten, want in de afgelopen weken heeft Rick Perry nogmaals bewezen hier erg bedreven in te zijn.

Texas 

Nadat oud-gouverneur George W. Bush president werd, volgde Perry hem op en na drie herverkiezingen is hij nu langstzittende gouverneur van Texas. Zijn conservatieve standpunten hebben in de zuidelijke staat gezorgd voor populariteit maar vinden landelijk meer tegenstand. Zo is hij tegen abortus (zelfs na verkrachting), vóór de doodstraf, fel tegen het homohuwelijk en pleit hij juist voor méér wapenbezit. Na de vele schietpartijen op scholen in Amerika was zijn oplossing: geef alle leerkrachten wapens.

Toch krijgt hij veel steun vanuit de Bible Belt en was hij al snel één van de grote favorieten toen hij zich in augustus 2011 kandidaat stelde voor het presidentschap. Zijn bliksemsnelle lancering naar de top van de peilingen werd echter gevolgd door een roemruchte vrije val. Na een paar debatten waarin hij al niet zo'n beste indruk maakte, volgde de doodsteek voor Perry's campagne tijdens een debat in november tussen acht Republikeinse presidentskandidaten.

Oops

Ik schrijf doodsteek, maar Harakiri is een betere omschrijving voor het meest besproken moment van het debat. Rick Perry begint aan een krachtig antwoord en meldt stellig dat hij als president maar liefst drie ministeries zou afschaffen:

"Commerce, education and the uh... What's the third one there, let's see..."

In plaats van handig de aandacht te verleggen of te improviseren, probeert Perry vervolgens hardop te bedenken welk derde ministerie hij ook alweer wilde afschaffen. Na wat gestuntel (kijk hier zelf) geeft hij op en vat hij het moment met een verslagen "Oops" perfect samen. Het is sneu om te zien, want Perry lijkt maar al te goed te beseffen dat zijn campagne voorbij is.

2016 

De Texaanse cowboy heeft zich weten te herpakken en lijkt beter in zijn vel te zitten dan toen. Waar hij tijdens zijn vorige campagne nog erg veel last had van een rugoperatie en daaraan gerelateerde slaapproblemen, maakt hij nu een tevreden indruk. Vorige maand sprak hij voor het eerst over de mislukte campagne en over zijn mogelijke tweede kans. Ook heeft hij al aangegeven dat hij zich niet meer herkiesbaar stelt als gouverneur, dus met de ervaring van vorige keer in zijn broekzak kan hij zich volledig richten op 2016.

Helaas voor Perry is er nu alweer commotie ontstaan. Onlangs kreeg hij een vraag over Texaanse Republikeinen die zich inzetten voor therapie gericht op het genezen van homo's. Perry gaf aan dat hij de vraag of dit nut heeft overlaat aan psychiaters en vergeleek homoseksualiteit vervolgens met alcoholisme. In zijn optiek kun je namelijk voor beiden aanleg hebben, maar er simpelweg niet aan toegeven (hier de link naar zijn uitspraken).

In een boek uit 2008 schreef hij al over deze opvatting, maar in het licht van een mogelijke nieuwe presidentiële campagne veroorzaakt de uitspraak nu ophef. Mogelijk concurrent Chris Christie (hier een aparte blogpost over hem) was er snel bij en veroordeelde de uitspraken. In zijn staat New Jersey heeft hij gay conversion therapy verboden en tegenover journalisten liet hij duidelijk weten het oneens te zijn met de uitspraken (meer info). Perry zelf is druk bezig de schade te beperken en zo lijken de voorverkiezingen al vroeg op gang te komen.

Presidential debates

The world is watching

De debatten tussen de presidentskandidaten zijn voor mij één van de hoogtepunten van de presidentsverkiezingen. Na maanden campagne te hebben gevoerd, staan de kopstukken eindelijk tegenover elkaar, met miljoenen verwachtingsvolle ogen op hen gericht. Het is de ultieme campagnetest en naast verhelderende inhoudelijke discussies ontstaan er vaak historische campagnemomenten. Zo maakte Ronald Reagan in 1984 korte metten met the age issue (Reagan, toen 73, de oudste president) door te grappen dat hij de youth and inexperience van tegenkandidaat Walter Mondale (toen 56) niet tegen hem zou gebruiken in de campagne.

Over het belang van de debatten kan worden getwist (een goede president hoeft niet per se goed te kunnen debatteren) maar ze hebben zeker effect op de campagne. Zowel blunders als hoogtepunten komen terug in verkiezingsspotjes en een goede/slechte prestatie heeft invloed op de peilingen.

Nixon / Kennedy

Het klassieke voorbeeld dat wordt aangehaald om het effect van een televisiedebat aan te tonen, is het debat tussen John F. Kennedy en Richard Nixon in 1960 (tevens het eerst tv-debat). Nixon, mager, koortsig en net hersteld van een operatie, weigerde make-up en zag er naast de gezonde, gebruinde Kennedy bleek en ongezond uit. De ruim 70 miljoen tv-kijkers wezen Kennedy als duidelijke winnaar aan terwijl de radioluisteraars het op Nixon hielden (wel enigszins geholpen door het feit dat mensen zonder tv destijds vooral in het meer Republikeinse Zuiden te vinden waren). JFK's achterstand in de peilingen verdween na het debat en Nixon verloor nipt de verkiezingen.

Toen Nixon in 1968 wederom kandidaat was, weigerde hij te debatteren (en won hij de verkiezingen) en ook tijdens zijn succesvolle herverkiezingscampagne in 1972 ging hij niet op uitnodigingen in. Na zijn aftreden ging opvolger Gerald Ford de uitdaging wel aan en tijdens zijn debat met Jimmy Carter blunderde hij meteen opzichtig. Vanaf dat jaar zijn de debatten een vast onderdeel van de presidentscampagne.

The incumbent curse 

Zittende presidenten verliezen bijna altijd het eerste debat. Doordat het beleid van de afgelopen jaren ter discussie staat, schieten ze nagenoeg allemaal in een uitleggende rol en ook is duidelijk te merken dat een president niet erg gewend is aan felle tegenspraak. Daarnaast heeft een president natuurlijk andere zaken aan het hoofd dan voorbereidingen op een debat. Voor een tegenkandidaat is het eerste debat echter het uitgelezen moment om de president aan te vallen en zichzelf te profileren.

Dit principe kwam in 2012 duidelijker dan ooit naar voren tijdens het eerste debat tussen president Obama en Mitt Romney. Romney trok fel van leer en was uitermate goed voorbereid. Zelfverzekerd en vurig viel hij aan en maakte hij ook wat (ingestudeerde) grapjes. Obama leek daarentegen ongeïnteresseerd en gaf vage, lange antwoorden, zonder Romney ook maar één keer aan te vallen. Het beeld van een afwezige Obama bleef hangen, zijn ruime voorsprong in de peilingen verdween en Romney werd voor het eerst echt als mogelijke president gezien.

Please proceed, governor

Obama herpakte zich op tijd voor het tweede debat, dat een memorabele blunder van Romney bevatte. De aanval op het Amerikaanse consulaat in Benghazi (Libië) kwam ter sprake. Kritiek op de gebrekkige veiligheidsmaatregelen zorgde ervoor dat dit in feite juist voor Obama een gevoelig onderwerp was. Mitt Romney slaagde er echter in om dit onderwerp totaal verkeerd aan te pakken. In plaats van de nadruk op de veiligheid van het consulaat te leggen, vroeg Romney zich hardop af waarom het zo lang duurde voordat publiekelijk bekend werd dat het om een terrorist attack ging.

Obama's antwoord over Benghazi was sterk, en hij meldde o.a. dat hij de aanval een dag later al een terroristische aanslag had genoemd. Toen Romney weer aan de beurt was, wendde hij zich tot Obama en vroeg: "You said, on the day after the attack, it was an act of terror?, waarop Obama hem ijzig aanstaarde en zei: "Please proceed, governor". Romney ging verder en zei dat dit niet het geval was, waarop de moderator (Candy Crowley) hem corrigeerde en aangaf dat Obama het inderdaad een terroristische aanslag had genoemd. "Can you say that a little louder, Candy?", vroeg Obama vervolgens venijnig. (In dit filmpje kun je zien hoeveel plezier Jon Stewart hierom had in The Daily Show.)

Voorverkiezingen 

Romney's knullige moment is een goed voorbeeld van de onvoorspelbaarheid van een presidentieel debat onder hoogspanning, waarin de kandidaten elke minuut alert moeten zijn. Gelukkig kunnen alle kandidaten tijdens de voorverkiezingen alvast flink oefenen, want de Democraten en Republikeinen zullen in de loop van 2015 eerst partijgenoten tegenkomen. De vorige keer hielden de Republikeinen zelfs 20 debatten tijdens de voorverkiezingen; een aantal waar ze nu op terugkomen.

Chris Christie

Big Boy

Naast een opvallende verschijning is Chris Christie in mijn ogen één van de grote kanshebbers voor de Republikeinse nominatie. Hij is een bevlogen prominent binnen zijn partij en bovendien een succesvol gouverneur, populair geworden door zijn brute eerlijkheid en vechtersmentaliteit. 

Over zijn gewicht (tijdens zijn jaren als US attorney onder George W. Bush, gaf Bush hem de bijnaam 'Big Boy') zijn al veel grappen gemaakt, waaronder door Christie zelf. Het onderwerp wordt sinds het begin van zijn politieke carrière veelvuldig aangehaald. Critici verwijten hem een gebrek aan discipline en ook zijn er zorgen over zijn gezondheid. Sinds hij eind vorig jaar een maagband heeft laten plaatsen, vliegen de kilo's er echter af dus bij een eventuele presidentiële race lijken die zorgen alvast van tafel geveegd.

New Jersey

In 2009 werd Christie tot gouverneur van New Jersey gekozen en meteen na zijn aantreden werd er noodgedwongen aanzienlijk bezuinigd. Aanvankelijk leidde dit tot woeste reacties, maar door middel van toegankelijke town hall meetings, waarin Christie uitgebreid inging op alle vragen en aantijgingen van inwoners, zorgde hij ervoor dat men begrip kreeg voor zijn handelen. 

Zijn directe, botte manier van communiceren (bijvoorbeeld tijdens deze discussie met een inwoner) bezorgde hem een reputatie als eerlijke, daadkrachtige gouverneur. In 2013 werd hij dan ook met overmacht herkozen voor een tweede termijn, waarin hij onder meer veel lof kreeg voor zijn optreden na de verwoestende orkaan Sandy. 

Precies tijdens de presidentscampagne tussen Obama en Romney, werkte Christie effectief samen met Obama om de schade te herstellen. Toen Christie de president vervolgens publiekelijk bedankte, kreeg hij kritiek omdat hij de campagne van Romney daarmee zou schaden. Zijn verontwaardigde reactie hierop tegenover een journalist was typisch Christie: confronterend, duidelijk en direct.   

Brugschandaal

Toch is er één hoofdpijnonderwerp voor Chris Christie: het schandaal omtrent de verkeerschaos op de George Washington Bridge. In september 2013 werd er een aantal banen op de brug gesloten, om onduidelijke redenen. De enorme opstopping die vervolgens ontstond bij de stad Fort Lee duurde maar voort en had zelfs dodelijke gevolgen: een vrouw overleed omdat een ambulance het ziekenhuis niet kon bereiken.

Maanden later werd bekend dat medewerkers van Christie de banen hadden laten sluiten als een politieke wraakactie. De burgemeester van Fort Lee steunde de gouverneur niet tijdens zijn herverkiezingscampagne en als straf hiervoor werd er bewust chaos gecreëerd (meer info). 

Christie gaf een persconferentie van een uur (hier volledig te zien) waarin hij vertelde dat hij geschokt was en zelf niet op de hoogte was van het wraakplan. Hij beantwoordde alle vragen en gaf aan dat de bewuste medewerkers direct waren ontslagen. Vooralsnog is er geen bewijs dat Christie iets afwist van het plan, ook niet na een recent onderzoek. 

2016 

Op weg naar 2016 zal dit onderwerp blijven terugkeren. Zelfs als hij inderdaad van niets wist, is het natuurlijk geen goede reclame voor Christie als gouverneur. Het beeld dat hij zijn eigen staf niet onder controle zou hebben heeft zijn reputatie al geschaad en mocht blijken dat hij toch direct betrokken was bij het schandaal, is het einde verhaal.

Toch denk ik dat Chris Christie een enorm effectieve presidentskandidaat kan en zal zijn. Zijn standpunten zijn relatief gematigd (wat betreft abortus, wapenbezit, homorechten) dus hij kan een brede groep kiezers aanspreken. Hij kan daarnaast zeer goed debatteren, is erg gevat, vol zelfvertrouwen (soms arrogant) en zelfs na het brugschandaal bijzonder populair, niet alleen in zijn eigen staat. 

Komende donderdag (12-06) is hij voor het eerst sinds het schandaal weer bij een late night talkshow te gast, The Tonight Show, en dat zal vast het startpunt zijn van een charmeoffensief, gericht op het vergeten van de recente affaire. Daarna kan hij zich gaan richten op de Republikeinse voorverkiezingen, die allesbehalve saai gaan worden, mocht Christie zich inderdaad kandidaat stellen.   

A heartbeat away from the presidency

Running mates

Zodra de presidentskandidaten bekend zijn, begint de zoektocht naar een 'running mate' - een vicepresidentskandidaat. Het bijzondere aan dit proces is dat hij of zij niet wordt gekozen door de bevolking of door de partij, maar door de presidentskandidaat zelf en het campagneteam. 

Hierdoor wordt er helaas niet altijd gekeken naar het meest belangrijke aspect: of die persoon ook echt GESCHIKT is om de president eventueel te vervangen. Een campagneteam kijkt namelijk eerder naar het effect dat de keuze op de campagne kan hebben. Zo kan het zijn dat het team van John McCain in 2008 met dorpsgek Sarah Palin op de proppen kwam, waarover later meer. 

Vetting

Bij het kiezen van een running mate wordt er een lijst gemaakt met mogelijke kandidaten en iedereen wordt zeer grondig onderzocht. Het vetting process, zoals dat wordt genoemd, duurt maanden en over elke optie wordt een dik dossier aangelegd. Zo'n dossier bevat alle (al dan niet belastende) informatie die bij een presidentscampagne naar boven zou kunnen komen: affaires, schandalen, buitenechtelijke kinderen, financiële gegevens; alle mogelijke mediagranaten worden opgespoord. De onderzochte kandidaten dienen volledige openheid van zaken te geven. 

Compensatie

Ook wordt er gekeken naar de zwakheden van de presidentskandidaat zelf. Ligt die bijvoorbeeld slecht bij de Latino's, wordt de voorkeur gegeven aan een vicepresidentskandidaat die dat deel van de bevolking wel kan bekoren. Die compensatie vindt op allerlei vlakken plaats. Bij een onervaren, jonge kandidaat (zoals Obama destijds), wordt een ervaren Washington-insider (zoals Joe Biden) gezocht en naast iemand die Amerika bijna nooit verlaat (George W. Bush b.v.) wordt een ervaren rot met een berg buitenlandervaring gezet (zoals Dick Cheney). 

Gerald Ford

Als de president gekozen is, wordt de running mate dus the first in line. Toen Richard Nixon in 1974 aftrad, volgde vicepresident Gerald Ford hem op. Het frappante is dat Ford de afgetreden vicepresident Spiro Agnew (omkoping en belastingfraude) slechts acht maanden daarvoor had opgevolgd!
Ford werd dus president en vicepresident zonder campagne te hebben gevoerd. Lang hield hij het niet vol, want twee jaar later werd hij door Jimmy Carter verslagen en was zijn presidentschap alweer ten einde.

Wat dat betreft deed Lyndon B. Jonhson het beter. De VP onder John F. Kennedy werd na de beroemde moord in Dallas plotseling president (aan boord van Air Force One ingezworen) en in 1964 werd hij wel eigenhandig herkozen. Tegenwoordig wordt hij als onder de betere presidenten geschaard.

Sarah Palin

Bij een overwinning van John McCain (toen toch al 72), was Sarah Palin a heartbeat away from the presidency geweest. McCain stond achter in de peilingen in 2008, toen de selectieprocedure begon. Het campagneteam wilde het tij keren en was wanhopig op zoek naar een keuze die voor een ommekeer zou kunnen zorgen. (Voor de liefhebber: Mark Halperin en John Heilemann schreven het fascinerende boek 'Game Change' over de campagne van '08.) Na talloze kandidaten te hebben onderzocht, kwam campagnestrateeg Steve Schmidt plotseling op Palin. Een opzienbarende keuze, maar er was wel een groot probleem: het vetting process moest in vijf dagen (!) worden afgerond.

Paniekerig werd besloten om voor deze alles-of-niets optie te gaan en een haastig vooronderzoek werd afgerond. Palin werd overgevlogen en een onwaarschijnlijk duo was geboren. Al heel snel bleek dat Palin nagenoeg nergens iets van afwist en totaal overrompeld werd door alle aandacht. Het campagneteam kon slechts toekijken hoe een blunderende Sarah Palin de presidentiële campagne alleen maar schaadde.

Schmidt betuigde later zijn spijt en gelukkig werd er vier jaar later al lering getrokken uit deze bizarre episode, want het idee van President Palin zagen zelfs de Republikeinen niet zitten.